Jak wiemy, nic nie jest dane na zawsze. Alimenty oraz ich wysokość również wpisują się w tę maksymę.
Zgodnie z art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”.
Przypomnijmy, iż w przypadku alimentów mamy do czynienia z uprawnionym do ich otrzymywania, jak również z zobowiązanym do uiszczania. Zmiana stosunków, czyli zmiana w życiu jednego lub drugiego, może być przyczyną do zmiany wysokości alimentów, a nawet ustania obowiązku świadczeń alimentacyjnych. Wskazać należy, iż nie chodzi o każdą zmianę w życiu, powinna to być istotna oraz trwała zmiana stosunków, która może być miedzy innymi skutkiem zwiększenia się lub zmniejszenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, jak i zarobkowych oraz majątkowych możliwości zobowiązanego.
MOŻLIWOŚCI ZOBOWIĄZANEGO
W przypadku zobowiązanego musimy mieć do czynienia z pogorszeniem się jego sytuacji materialnej. Oczywiście nie ma zamkniętego katalogu takich zdarzeń i każdy przypadek jest rozpatrywany przez sąd indywidualnie, nie mniej tytułem przykładu możemy wskazać chociażby utratę pracy w wyniku okoliczności niezależnych od zobowiązanego, jak choroba czy kryzys gospodarczy. Do katalogu uzasadnionych podstaw możemy zaliczyć również urodzenie się zobowiązanemu kolejnego dziecka, jednakże w nie w każdym przypadku będzie to przesłanka uwzględniona przez Sąd. Jeżeli wysokość uzyskiwanych przez zobowiązanego dochodów (jego możliwości majątkowe) obiektywnie umożliwia mu utrzymywanie nowej rodziny oraz płacenie alimentów w dotychczasowej wysokości, sąd prawdopodobnie oddali powództwo.
ROSZCZENIA UPRAWNIONEGO
Zasadność żądania uprawnionego (wierzyciela alimentacyjnego) w zakresie podwyższenia zasądzonych na jego rzecz alimentów, może wynikać chociażby z faktu dorastania takiej osoby. Z wiekiem potrzeby dziecka oraz wydatki związane z edukacją czy opieką lekarską rosną, a zatem zasadne może okazać się podwyższenie alimentów w odpowiednim, pokrywającym wzrost tych wydatków zakresie. Wielokrotnie zdarza się, iż alimenty zasądzane są w wieku niemowlęcym lub przedszkolnym uprawnionego, zatem wraz z upływem lat, poziom obciążeń również może wzrosnąć i w takiej sytuacji można rozważyć pozew o podwyższenie alimentów. Podstawą do podwyższenia alimentów może być również zmiana sytuacji zobowiązanego, np. znaczący wzrost dochodów albo wysoka wygrana, dzięki której sytuacja materialna zobowiązanego uległa znaczącej poprawie.
ISTOTNA I TRWAŁA ZMIANA STOSUNKÓW
Jak to zostało wyżej wskazane, nie wystarczy tylko istotna zmiana stosunków, musi być także trwała. Zatem przejściowe problemy finansowe prawdopodobnie nie będą skuteczną przesłanką do obniżenia lub zwiększenia świadczenia alimentacyjnego. Jeżeli natomiast stan ten będzie się utrzymywał przez okres kilku miesięcy lub lat i będzie on obiektywnie niezależny od uprawnionego lub zobowiązanego, sąd prawdopodobnie uwzględni roszczenie.
BAT NA KOMBINATORÓW
Kodeks rodzinny i opiekuńczy chroni uprawnionych w sytuacjach, w których zobowiązany „sztucznie” pogarsza swoją sytuację, aby nie płacić alimentów lub płacić niższe. Zgodnie z art. 136 k.r.o. „jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych”. Zatem porzucenie pracy lub jej zmiana na gorszą, mniej płatną w ww. okresie, zapewne nie przyczyni się do uzyskania niższych alimentów przez zobowiązanego.
PROCEDURA
Sprawy o obniżenie lub podwyższenie alimentów inicjuje się poprzez wniesienie powództwa.
Pozew o zasądzenie lub podwyższenie alimentów można składać do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania powoda lub pozwanego, zaś pozew o obniżenie alimentów lub wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego wyłącznie do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego, czyli uprawnionego do alimentów.
W pozwie należy dokładnie wskazać w jakiej wysokości żądamy obniżenia lub podwyższenia świadczenia alimentacyjnego. To czy sąd podzieli nasze zdanie i orzeknie zgodnie z żądaniem, to już inna kwestia. Wskazać jednak należy, iż sąd rozpatrując sprawę może przyznać powodowi rację co do zasady, jednakże orzec odmiennie już co do samej finalnej kwoty alimentów.
Nasze doświadczenie pokazuje, iż spory sądowe potrafią trwać wiele miesięcy, a nawet lat, zatem warto zadbać o zabezpieczenie roszczenia na czas trwania postępowania. Oczywiście, aby je uzyskać powództwo musi być uwiarygodnione w wysokim stopniu. Wtedy sąd może odpowiednio obniżyć lub zwiększyć alimenty.
Jeżeli zastanawiają się Państwo nad zainicjowaniem postępowania w przedmiocie zmiany wysokości alimentów lub zostaliście Państwo pozwani w takim procesie i macie Państwo pytania lub wątpliwości, zapraszamy do kontaktu. Nasza Kancelaria świadczy usługi w tym zakresie, jak również z szeroko rozumianego prawa rodzinnego i opiekuńczego.